شایستگی‌های کلیدی لازم برای مدیران کسب و کار و مدیران آینده منابع انسانی تا سال ۲۰۲۰
ابوالفضل کیانی بختیاری، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران/ بر اساس پیش‌بینی‌های آینده‌پژوهانه به نقل از اکونومیست تا سال ۲۰۲۰ وضعیت کسب وکارها بسیار دچار تغییر خواهد شد.
ایدرونیوز – انتظار می‌رود که بسیاری از صنایع و شرکت‌ها به‌ویژه در حوزه‌های رسانه، سرگرمی، خدمات مالی و ارتباطات ادغام شوند. اطلاعات و «کلان داده‌ها» تبدیل به کسبوکار جدی خواهند شد. شرکت‌هایی با اندازه متوسط دچار چالش خواهند شد و به احتمال زیاد حذف خواهند شد و آینده کسبوکار در سلطه شرکت‌های بسیار بزرگ و بسیار کوچک خواهد بود.
ابوالفضل کیانی بختیاری
مدیران میانی به تدریج حذف می‌شوند و سلسله مراتب به اندازه زیادی کاهش خواهد یافت و اختیارات برای تصمیم‌گیری به رده‌های پایین سازمانی و به‌طورخاص به متخصصان و افراد حرفه‌ای سپرده خواهد شد. تکنولوژی جای خالی مدیران میانی را پر خواهد کرد. فناوری‌های جدید جایگزین بخش زیادی از فعالیت‌های ستادی و اداری خواهد شد. دیجیتالی شدن فرآیند، تاثیر زیادی در نحوه ارائه خدمات رودررو در فروشگاه‌ها و ادارات خواهد داشت. بسیاری از مکان‌های فعلی دولتی ممکن است تبدیل به فضایی برای ارائه مشاوره حضوری به مراجعان شود یا به‌طور کلی حذف شوند. ارتباطات مجازی به روشی متداول تبدیل می‌شود و شرکت‌ها تنها به محلی برای تشکیل جلسات حضوری و شبکه‌سازی بدل خواهند شد. تعامل و ایجاد شراکت با مشتریان به منبع مهمی برای نوآوری در سازمان‌ها تبدیل خواهد شد. وضعیت سازمان‌ها برای مشتریان بسیار شفاف‌تر خواهد بود. برای کیفیت پایین و خدمات ناکافی به‌طور مستقیم مجازات در نظر گرفته خواهد شد و داشتن کیفیت خدمات بالا یک الزام خواهد بود. در چنین شرایطی مدیران آینده باید از شایستگی و ویژگی های خاصی برخوردار باشند که در ادامه به چند مورد آن اشاره می شود:
مهم‌ترین شایستگی‌های لازم برای مدیران کسب و کارآینده :
تسلط به فناوری های روز: به‌ویژه ICT و رسانه‌های اجتماعی، تجارت با تلفن همراه، کلان داده ((Big Data) و مدیریت امنیت اطلاعات. شناخت و تبحر در فناوری:
مدیران آینده باید نسبت به فناوری های روز و بویژه موج چهارم فناوری آگاهی و تجربه لازم را داشته باشند. رهبران آینده از فناوری‌های اجتماعی به عنوان ابزاری برای یکپارچه‌سازی تمامی اجزای سازمان در قالب یک حلقه اطلاعاتی دوطرفه با گردش سریع اطلاعات بهره خواهند گرفت. رسانه‌های اجتماعی عاملی برای ایجاد شفافیت، همبستگی، و ارتباط آنی جهت رسیدگی به شرایط متغیر بازار هستند.
مدیران آینده علاوه بر تبحر در بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال، باید به دنبال ابزارهای جدیدی برای انقلاب در مهارت‌های فنی و فناوری شرکت و سازمان خود باشند.
مدیریت مالی: دانش نظری و عملی مدیریت مالی، آشنایی مدل‌ها و طرح‌های مختلف کسبوکار.
استراتژی : مدیران آینده باید نسبت به مدل‌های استراتژی و کسب‌وکا آگاهی داشته باشند.
بازاریابی با رویکرد ایجاد شراکت با مشتریان: تسلط به دانش بازاریابی با رویکردهای ایجاد ارزش برای ذی‌نفعان.
تعاملات بین‌المللی و دیپلماسی شرکتی: با جهانی شدن هر چه بیشتر شرکت‌ها، تأثیر سیاست‌های اقتصادی و راهبردهای حکومتی کشورها بر ملت‌‌ها، بر روی شرکت‌ها نیز دیده خواهد شد. رهبران آینده باید شایستگی لازم را برای همکاری با دولت‌های خارجی کسب کنند. از آنجا که کارکنان شرکت‌های آینده با مردمانی از فرهنگ‌های متفاوت سروکار خواهند داشت، رهبران آینده باید از مهارت‌های ویژه همه افراد برای ایجاد انسجام بهره بگیرند. سرنوشت درهم‌تنیده انسان‌ها در جهان آینده نیازمند رهبرانی است که بتوانند شرکت‌هایی را بسازند که بر سه مؤلفه مهم، یعنی مردم، جهان، و سود، تمرکز داشته باشند.
آینده‌نگری: بررسی بازار، شناسایی روندها، و پرورش مهارت‌های جدید ضامن حیات و بقای بلندمدت است. فضای رقابتی نیازمند گسترش هر چه بیشتر نوآوری ، فرهنگ‌سازی بر مبنای نوآوری مستمر، تفکر خلاقانه و اندیشیدن در چند افق مختلف و توانایی توزیع منطقی منابع و کار در مسیر فعلی و آتی برای ایجاد تعادل بین حرکات تدریجی و متهورانه است.
رهبرانی که بتوانند در تیم‌سازی سطحی جدید از همکاری را ایجاد کنند، و از ابزارهای دیجیتال به بهترین شکل ممکن بهره بگیرند، شرکت‌های تحت هدایت خود را به سوی آینده‌ای پویا رهنمون می‌سازند.
دانش سازماندهی: توانایی سازماندهی انعطاف‌پذیر و کارآمد با رویکردهایی مانند برون‌سپاری و شبکه‌سازی.
کار گروهی: دنیای آینده نیازمند رهبرانی است که به کار گروهی اعتقاد داشته باشند، در کار در محیط‌های مبتنی بر شبکه‌ها مشکلی نداشته باشند، با رقبا همکاری کنند، با فرهنگ‌های گوناگون سروکار داشته باشند، و بتوانند مسیر حرکت را در بازارهای پیچیده مشخص کنند. کارکنان وجود بازخورد صادقانه را یکی از مهم‌ترین مهارت‌های مطلوببرای رهبری می‌دانند، و به همین دلیل شیوه‌های جدیدی برای ارائه بازخورد فوری و پیوسته در حال شکل‌گیری هستند. رهبران آینده باید از همه کارکنان نظرخواهی کرده و از این نظرات استفاده کنند. رهبران سال ۲۰۲۰ اندیشه‌ها، تجربه‌ها، و مهارت‌های گوناگون را برای رسیدن به نتایجی ثمربخش در کمترین زمان ممکن به کار می‌گیرند.
تیم‌سازی: نسل جوان کار را بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی خود می‌دانند. بر همین اساس، جوانان برای رسیدن به پیشرفت و تحقق آرزوهای خود به اشتغال نیاز دارند. در حلقه بازخورد بازی که بین رئیس و کارمند وجود دارد، کارمندان بیش از هر چیز به دنبال هدایت شغلی، آموزش مفید، و فرصت‌های یادگیری هستند و تمایل دارند خود را عضوی از جمع احساس کنند. رهبری که به کار گروهی اعتقاد دارد زمانی را به اعتمادسازی و ایجاد رابطه مناسب اختصاص می‌دهد. توجه به افراد کلید حفظ کارکنان است و رهبران سال ۲۰۲۰ به دنبال ایجاد گروه‌هایی هستند که رهبری شبکه‌ای را به چالش بکشند.
ب- مهارت‌های لازم مدیران منابع انسانی برای سال ۲۰۲۰
- پرهیز از همه کاره بودن :خیلی خوب است که آماده مشارکت در همه فعالیت‌ها هستید اما دپارتمان منابع انسانی هم باید مانند سایر دپارتمان‌های یک سازمان به فعالیت‌های خود مشغول باشد. اگر کاری جزو وظایف واحد منابع انسانی نیست لازم نیست برای آن پیشقدم شوید. به این فکر کنید که آیا کار شما برای سازمان ارزش ایجاد میکند و یا تنها کاری است که هیچ کس انجام نمی‌دهد.
- پرهیز از نظارت پلیسی: اگر واحدی باشید که افراد را مجبور به رعایت قوانین کند احتمالا همان آتش‌نشان می‌شوید. قوانین ضروری هستند اما آنها باید قواعدی باشند که به افراد کمک کند و نه اینکه آنها را چک کنند. نیروی انسانی این رویه را دوست ندارد، صادق باشیم ما هم دوست نداریم.
- فراگیری فناوری های قرن ۲۱ ام : هنوز برخی امور منابع انسانی به روش‌های سنتی انجام می‌شود. ما به روش‌های دستی چسبیده‌ایم که به راحتی می‌تواند با روش‌های اتوماسیون جایگزین شود. به دنبال سیستم‌های ساده‌ای باشد که هم به کارمندان و هم به شرکت منفعت برساند.
- در هم تنیدگی واحد منابع انسانی با کارکنان: وقتی ابه فراد میگویند که باید به واحد منابع انسانی بروند معمولا علایم نارضایتی در رفتارشان مشهود است. اگر شما بین افراد نباشید و انها مجبور باشند برای امورشان به شما مراجعه کنند از هدف واقعی منابع انسانی دور شده اید. اگر اینگونه هستید رویکردتان را به سرعت تغییر دهید.
- توسعه تفریحات سازمانی : واحد منابع انسانی صاحب و مالک فرهنگ و وجهه اجتماعی یک شرکت یا سازمان است. تعداد زیادی از نیروی انسانی و مسئولان شرکت از آنچه میکنند لذت نمیبرند و وظیفه شماست که تفریح و لذت را جزو فرهنگ سازمان کنید.
- گوش دادن، صحبت کردن و اشتیاق بخشیدن به نیروی انسانی:ارتباط با کارمندان و مشاوره دادن به آنها جزو بزرگی از فعالیت‌های منابع انسانی است که باید ادامه یابد.
مهارت حل مسائل پیچیده: مشکلات و مسئله‌های کاری، پایه و اساس فعالیت هر فردی در محل کار هستند. شما در طول فعالیت کاری خود یا در حال حل مشکلات مشتریان هستید یا به پشتیبانی از افرادی که حل مسئله میکنند می‌پردازید. مشکلات و مسائل کاری می‌توانند بزرگ، کوچک، ساده یا پیچیده باشند.
در این میان بخش اساسی وظایف یک مدیر این است که بتواند راه‌هایی برای حل مسائل پیدا کند. بنابراین تبدیل شدن به فردی با اعتماد به نفس بالا که مهارت کافی حل مسئله دارد، در پیشرفت مسیر شغلی بسیار مفید است. بخش اعظمی از این اعتمادبه‌نفس، زمانی به دست می‌آید که روندی مشخص برای رویارویی و حل مشکلات داشته باشیم. با داشتن روند مشخص، می‌توان مسائل و مشکلات را به‌سرعت حل کرد. اما اگر پروسه‌ای مشخص برای این کار نداشته باشیم، راه‌حل‌هایی که ارائه می‌کنیم ناکارآمد خواهند بود و در حالت بدتر، در مشکلات گرفتار می‌شویم و کاری انجام نمی‌دهیم.
تفکر انتقادی: تفکر انتقادی عبارت است از توانایی تفکر مستقل و تأملی، و فکر کردن به شیوه‌ای روشن و منطقی. می‌توان گفت نوعی مهارت است که می‌تواند در افشاء سفسطه‌ها و استدلال‌های نادرست بکار گرفته شود.
هوش هیجانی: هوش هیجانی (عاطفی)، توانایی برای مدیریت اضطراب و کنترل تنش‌ها و انگیزه، امیدواری و خوش بینی در مواجهه با موانع در راه رسیدن به هدف است. هوش هیجانی در حقیقت راهی است برای زیرک بودن، همدلی ، درک این که اطرافیان شما چه احساسی دارند، هوش هیجانی یک نوع مهارت اجتماعی است برای همراهی با مردم، مدیریت عواطف و احساسات در روابط و توانایی ترغیب و رهبری دیگران.
قدرت تصمیم‌گیری: هرچه فرد اطلاعات و آگاهیهای بیشتری در زمینه موضوع مورد تصمیم گیری داشته باشد، قدرت تصمیم‌گیری فرد بالاتر خواهد بود. آنچه که در اکثر موارد فرد را با شکست در تصمیم‌گیری یا تصمیم‌گیری اشتباه مواجه می‌سازد، نداشتن اطلاعات و تخصص کافی می‌باشد، مدیران باید با تحلیل صحیح داده ها بتوانند قدرت تصمیم گیری خود را بالا ببرنند.
آشنایی با فنون مذاکره: با توجه به شرایط خاص کسب و کار در دنیای رقابتی، سازمان‌ها نیازمند حضور در جلسات و مذاکرات مختلف هستند و باید بتوانند مذاکرات را با تکیه بر اصول صحیح پیش‌ببرند تا به نتایج مطلوب خود برسند. بنابراین مدیران آینده باید مذاکره کنندگان حرفه ای باشند.
امید است متولیان آموزشسازمان‌ها و بنگاه‌های کشور با برنامه‌ریزی صحیح نسبت به توانمندسازی مدیران آینده کسبوکار و مدیران منابع انسانی و مسلح کردن آنها به دانش، مهارت و نگرش‌های همسو با اکوسیستم کسب و کار تا سال ۲۰۲۰ اقدام نمایند.