مهمترین فعالیتهای حاکمیتی و توسعه‌ای مرکز گسترش فناوری اطلاعات (مگفا)
ایدرونیوز – ابوالفضل کیانی بختیاری، معاون برنامه‌ریزی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و رییس هیات‌مدیره مگفا/ مرکز گسترش فناوری اطلاعات (مگفا) یکی از مهمترین و باسابقه ترین مرکز دولتی حوزه فناوری ارتباطات و از مراکز وابسته به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) است و تحت مدیریت کلان این سازمان در حوزه صنایع پیشرفته مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات فعالیت می‌کند.
مگفا پیشتاز توسعه فناوری ارتباطات در کشوربوده و در دوران فعالیت خود فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشته است. در یک سال گذشته به پشتوانه اعضای هیات مدیره مجرب و همگن و منطبق با راهبردهای ترسیم شده، ورود به حوزه فعالیتهای حاکمیتی و توسعه‌ای را هدفگذاری نموده تا به کمک سازمان ایدرو بعنوان بازوی دولت در زمینه فناوری اطلاعات ایفای نقش موثر نماید.
آنچه از پی می‌آید گزارش مختصری است از مهم ترین اقدامات حاکمیتی و توسعه‌ای و عملکرد مدیر عامل و اعضای هیات مدیره این مرکز.
مگفا
۱- نظارت بر عملکرد، کیفیت سرویس، ارزیابی و رتبه‌بندی و اپراتورهای فناوری اطلاعات
در راستای گسترش خدمت‌رسانی حوزه ارتباطی در اقصی‌نقاط ایران و توسعه دولت الکترونیکی در کشور و همچنین اطلاع‌رسانی به مردم در خصوص وظایف، تکالیف و تعهدات دارندگان پروانه سرویس‌های فناوری اطلاعات و سرویس‌های ارتباطی و ایجاد حق انتخاب برای آنان و نیز حمایت از حقوق دریافت‌کنندگان خدمات در این حوزه و تولیدکنندگان داخلی، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور اقدام به تعریف پروژه «خرید خدمات فنی و مهندسی حوزه ارتباطی و فناوری اطلاعات» نموده است. شرکت مگفا با توجه به توانمندی‌های تخصصی، تجربیات ارزنده و جایگاه قابل توجه خود در بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور برنده مناقصه پروژه مذکور گشته و به نمایندگی از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، متولی امر نظارت بر عملکرد، کیفیت سرویس، ارزیابی و رتبه‌بندی و اپراتورهای فناوری اطلاعات و کلیه ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی (ثابت و همراه) و اپراتورهای ارتباطی و تلفن همراه در سطح کشور شامل شرکت‌های FCP،ServCo، FWA (Wimax, TD LTE)، SAP، شرکت‌های مخابرات، شرکت‌های پست، دفاتر پیشخوان خدمات دولت، تولیدکنندگان داخلی در حوزه فاوا و اپراتورهای تلفن همراه خواهد بود.
۲- طراحی و انتقال سامانه‌های نرم‌افزاری و ایجاد مرکز داده مرکز توسعه تجارت الکترونیکی
وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران با دارا بودن بیشترین سهم اقتصادی کشور، دارای تعامل گسترده‌ای با سایر بخش‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه ایران است و یکی از موثرترین پیشران‌های اقتصادی کشور است. با ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات و ایفای نقش اساسی به عنوان یک محرک اصلی در صنعت و تجارت، بهره‌گیری از سامانه‌های اطلاعات و ارائه خدمات در قالب سرویس‌های الکترونیکی به تمامی اقشار جامعه و بنگاه‌های اقتصادی، مفهوم جدیدی را با عنوان تجارت الکترونیکی ایجاد نمود.
مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با هدف استقرار، پیاده‌سازی و توسعه تجارت الکترونیکی در کشور با استفاده از ابزارها و استانداردهای ملی و بین‌المللی و با عنایت به فرهنگ ایرانی و اسلامی و حمایت از فعالیتهای تجارت الکترونیکی و ارتقای سطح کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد و بازرگانی تشکیل شده و یکی از مراکز مهم کشور در حوزه تجارت الکترونیکی است. این مرکز تاکنون در راستای ماموریت‌های خود مجری طرح‌های ارزنده و مهمی از جمله آن سامانه نماد اعتماد الکترونیکی، سامانه تدارکات الکترونیکی دولت (ستاد)، سامانه جامع تجارت بوده است.
با عنایت به لزوم بهبود مکانیزم‌های نگهداری و مدیریت اطلاعات ارزشمند بخش بازرگانی و تجمیع آنها، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در راستای اجرای بند ۵ ماده ۳ اساسنامه خود و در چارچوب نظام جامع فناوری اطلاعات کشور، اقدام به انعقاد تفاهمنامهای با مرکز گسترش فناوری اطلاعات (مگفا) در خصوص ایجاد مرکز داده بخش بازرگانی کشور و انتقال سرویس‌ها و سامانه‌های حاکمیتی به این مرکز نموده است. مرکز گسترش فناوری اطلاعات نیز در راستای ماموریت خود مبتنی بر سرمایه‌گذاری در اجرای طرح‌های کلان و ملی حوزه فاوا و توسعه و اشاعه صنعت فاوا در این مشارکت حضور یافته است.
بر اساس توافقات صورت گرفته مگفا به عنوان شرکت تخصصی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و به پشتوانه تجربیات و دانش فنی خود در اجرای مراکز داده بزرگ و متوسط ملی در کشور، بهره‌مندی از نیرو‌های متخصص و همکاران تجاری توانمند، ظرف یک سال اقدام به طراحی و اجرای مرکز داده بخش بازرگانی و انتقال سامانه‌ها و اطلاعات به آن مرکز نموده تا از این طریق زیرساخت امن، یکپارچه و استاندارد ارائه نماید. از جمله مزایای احداث این زیرساخت حیاتی برای کشور میتوان به تحقق مالکیت داده دولتی در بدنه دولت، امکان نظارت بر عملکرد و سنجش رضایت مردم و مخاطبین سرویس‌ها، افزایش شفافیت اطلاعات و توسعه خدمات و سرویس‌ها اشاره نمود. پیش‌بینی میشود یکپارچه‌سازی و تمرکز در مدیریت و میزبانی این خدمات بتواند با نظارت، هدایت و تصمیم‌سازی درست، به شکل وسیعی در توسعه و رشد کسب و کارهای الکترونیکی و همچنین گسترش تجارت الکترونیکی کمک شایانی نماید.
۳- مشاوره و طراحی شبکه صندوق فروش برای سازمان امور مالیاتی کشور
به منظور شفاف‌سازی تدریجی مبادلات و فعالیتهای اقتصادی و در راستای ایجاد زیرساخت مالیات الکترونیکی همسو با اهداف اقتصاد مقاومتی و تقویت دولت الکترونیک، همچنین در جهت تسهیل شناسایی درآمد واقعی مودیان، رعایت عدالت نسبی مالیاتی و اجرای صحیح قانون مالیات بر ارزش افزوده در بخش صاحبان مشاغل، سازمان امور مالیاتی کشور اقدام به تعریف پروژه راه‌اندازی و بهره‌برداری شبکه صندوق فروش نموده است.
در این پروژه شرکت مگفا با در اختیار داشتن تخصص و دانش و نیز تجربیات موفق در عرصه پروژه‌های کلان ملی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، به‌عنوان مشاور سازمان امور مالیاتی عهده‌دار تدوین مدل کسب وکار و نیز ترسیم نقشه راه اجرا و ارائه راه‌حل‌های لازم انتخاب شده است.
راه حل‌های ارائه شده در راستای نصب و راه‌اندازی، استفاده و پشتیبانی از صندوق فروش توسط افراد مشمول، ایجاد شبکه صندوق‌های فروش، زیرساخت‌ها و ارتباطات بانکی، سخت افزار و نرم‌افزار شبکه‌های ارتباطی، سیستم کنترل هوشمند صندوق فروش سازمان و سایر ذینفعان مرتبط به شبکه به طوری که نقطه شروع شبکه صدور فاکتور در فروشگاه و انتهای آن ثبت اطلاعات در سیستم کنترل هوشمند سازمان امور مالیاتی خواهد بود.
با توجه به تعدد ذینفعان و وسعت اثرگذاری خروجی این پروژه در سطح ملی، شرکت مگفا با در نظر گرفتن ریسک‌های اجرایی و ارائه راه‌کارهای مدیریت تغییر و فرهنگ‌سازی، راه‌حل‌های مناسب این طرح را پیشنهاد می‌دهد.
۴- طراحی و اجرای سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات
حق دسترسی آزاد به اطلاعات و گردش اخبار یکی از حقوق پذیرفته‌شده‌ی بشری می‌باشد که دارای ابعاد گسترده‌ای است. این حق در حکومت‌های مردمی و شفاف از جایگاه ممتازی برخوردار است و برای شهروندان این امکان را فراهم می‌آورد که از سیاست‌های حکومت مطلع شوند و بر پایه این اطلاعات، تصمیمات سنجیده‌تری اتخاذ نمایند. در واقع هر زمانی که مباحثی چون دموکراسی و شفافیت مطرح شده، آزادی اطلاعات نیز در چهارچوب آن قرار گرفته است. از این رو دولت‌ها همواره بر خود لازم می‌دانند با وضع قوانین مفید به اجرای مؤثر و کارای این حق بشری کمک کنند. لذا قانون گذار جمهوری اسلامی ایران نیز همین رویه را برگزیده و با ذکر این حق در قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات به تبیین هرچه بیشتر آن پرداخته است. این قانون که تاکنون در ۱۱۵ کشور دنیا به انجام رسیده است در سال ۸۸ در جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده و به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ گردیده است اما تا پایان دولت دهم اقدامی در جهت اجرای آن صورت نپذیرفته بود. با روی کار آمدن دولت یازدهم و به دنبال بند ۱۱ منشور اخلاقی دولت تدبیر و امید و پیرو تأکیدات منشور حقوق شهروندی و با هدف شفاف‌سازی فضای فعالیتهای دولتی و عمومی، پاسخگو ساختن دولت و نهادهای عمومی، فراهم نمودن زمینه‌های انتخاب آگاهانه، ایجاد بستر نظارت عمومی و کشف و مقابله با فساد و واسطه‌گری و کاهش رفت‌و‌آمدهای غیرضرور، مؤسسات خصوصی و عمومی مشمول قانون و آیین نامه موظف شده‌اند ذخایر اطلاعاتی خود را در دسترس کاربران قرار دهند.
این مؤسسات موظف شده‌اند امکان ارتباطی امن برای انجام رویه‌های اداری برقرار کنند تا کاربران بتوانند با استفاده از ابزارهای دسترسی و ارتباطی، با مؤسسه مربوط ارتباط برقرار کنند.
در همین ارتباط مرکز گسترش فناوری اطلاعات ایران (مگفا) در راستای اجرای تفاهم‌نامه منعقده ما بین سازمان فناوری اطلاعات و سازمان گسنرش و نوسازی صنایع ایران طی قراردادی با سازمان فناوری اطلاعات کشور آماده سازی سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و قراردادن این سامانه در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جهت بهره‌برداری را بر عهده گرفت و در جهت اجرایی نمودن قانون فوق اقدام به آماده‌سازی پورتال انتشار و دسترسی آزاد اطلاعات نموده است که این سامانه هم‌اینک به آدرس foia.iran.gov.ir آماده استفاده کاربران می‌باشد و تمامی هموطنان می‌توانند با مراجعه به این پورتال اطلاعات مورد نیاز خود را از نهاد و سازمان مورد درخواست خود دریافت نمایند.
۵- طراحی و پیاده‌سازی پنجره‌های واحد برای صدور مجوزهای دستگاه‌های اجرایی کشور
پنجره واحد تجارت، مفهومی جهانی به حساب می‌آید که برای ارزیابی سهولت فضای کسب و کار در یک کشور همواره مد نظر قرار می‌گیرد. مرکز تسهیل تجارت -تجارت الکترونیک سازمان ملل متحد پنجره واحد را این گونه تعریف می‌کند: پنجره واحد تجارت (Single Window System) تسهیلاتی است که به تاجران، سرمایه‌گذاران، شرکت‌های دخیل در امر حمل و نقل و ترانزیت این امکان را می‌دهد که اطلاعات لازم را در قالب‌های استاندارد به یک واحد ارائه و تمام مجوزها و مواد قانونی مرتبط با فعالیت خود را در همان نقطه دریافت کنند. در جمهوری اسلامی ایران نیز مطابق با تبصره ۶ ماده ۵٧٧ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال ١٣٩۴، به صراحت آمده است؛ در مورد آن دسته از فعالیتهای اقتصادی که نیازمند اخذ مجوز از دستگاه‌های متعدد هستند دستگاه اصلی موضوع فعالیت، وظیفه مدیریت یکپارچه، هماهنگی و اداره امور اخذ و تکمیل و صدور مجوز را به‌عهده خواهد داشت و از طریق پنجره واحد حقیقی و یا در فضای مجازی با مشارکت سایر دستگاه‌های مرتبط به‌گونه‌ای اقدام می‌کند که ضمن رعایت هم‌زمانی صدور مجوزها، سقف زمانی مورد نظر برای صدور مجوز از زمان پیش‌بینی‌شده تجاوز نکند. همچنین در ایجاد پنجره واحد دستگاه‌های فرعی صدور مجوز موظفند نسبت به ارائه خدمات از طریق استقرار نماینده تام‌الاختیار در محل پنجره واحد و یا در فضای مجازی اقدام و همکاری لازم را به عمل آورند.
در این راستا مرکز گسترش فناوری اطلاعات ایران (مگفا) با توجه به لزوم ایجاد پنجره‌های واحد برای صدور مجوزهای دستگاه‌های اجرایی کشور و یکپارچه‌سازی اطلاعات مربوط به آنها و همچنین بند ۶ و ۷ مصوبه مورخه ۱۵/۰۵/۹۳ هیئت دولت در خصوص سامانه پیامکی کسب و کار طی قراردادی با سازمان فناوری اطلاعات کشور و نظارت فنی معاونت اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی، اقدام به راه‌اندازی “سامانه اطلاع رسانی مجوزهای کشور (سام)” نموده که با هدف اولیه نظارت هیأت مقررات‌زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسب‌وکار بر زمان‌بندی و وضعیت فرایند صدور این مجوزها طراحی و پیاده‌سازی شده است.
این سامانه از یک سو خدمات اطلاع‌رسانی وضعیت صدور مجوزهای کسب وکار را به عموم مردم و کسب وکارهای متقاضی دریافت مجوز از طریق وب‌سایت، پیامک و اپلیکیشن اندرویدی ارائه می‌کند و از سوی دیگر، از طریق ثبت اطلاعات وضعیت فرایند صدور مجوزهای کسب وکار به صورت ارتباط خودکار با سیستم‌های درون‌سازمانی یا ثبت مجزا در سامانه توسط دستگاه‌های اجرایی، امکان رصد و پایش نظام مجوزدهی کشور را فراهم می‌آورد.
۶- پایلوت طرح شهرک های صنعتی هوشمند
شرکت مگفا با توجه به فعالیت دو ساله در حوزه هوشمندسازی و اینترنت اشیاء (IOT) و ایجاد شبکه‌ای از همکاری های فنی با شرکای معتبر خارجی ، اقدام به تهیه طرح شهرک‌های صنعتی هوشمند برای مدیریت منابع انرژی و افزایش کارایی و بهره‌وری شهرک‌های صنعتی نموده است که این طرح با مساعدت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در حال پی گیری برای اجرای فاز پایلوت است.
۷- طراحی و اجرای خدمات مرتبط با شهرهای هوشمند
با عنایت به احساس نیاز کلان شهرها به روشهای مدیریتی جدید و لزوم اشتراک منابع و ارائه خدمات نوین به شهروندان، موضوعات مرتبط به شهرهای هوشمند اخیرا در کشور مطرح و مورد توجه مدیران ارشد شهری قرار گرفته است. شرکت مگفا در نتیجه فعالیتهای انجام شده طی سالهای گذشته در این حوزه ، اکنون در انواع زیر پروژه‌های مرتبط با شهرهای هوشمند با در اختیار داشتن فناوری روز دنیا بوده ، آماده همکاری با شهرداری‌ها و سازمان‌های مختلف برای اجرای پروژه بوده و در همین راستا با تعدادی از استانداری‌ها، شهرداری‌ها و مناطق آزاد در حال مذاکره است.
۸- تکنولوژی مالی ( فین تک ) و زنجیره بلوکی (Block Chain)
مرکز گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات (مگفا) تابعه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در برنامه راهبردی جدید خود، اشاعه کاربرد و توسعه فناوری‌های مالی ( فین‌تک) و زنجیره بلوکی ( بلاک‌چین) در کشوررا هدفگذاری نموده است.
مگفا در حال حاضر با برخورداری از پشتوانه سال‌ها تجربه و استقاده از جمع قابل توجهی از صاحب نظران و کارشناسان برجسته، برنامه و طرح های نوآورانه‌ای را در زمینه توسعه فناوری های مالی (فین تک) و ارائه خدمات متنوع به کسب و کارهای صنعتی تدوین و در دست اجرا دارد.
۹- کلان داده‌ها BIG DATA :
در گذشته عموما تحلیل‌گران وظیفه استخراج اطلاعات مفید از داده‌های ثبت شده را به صورت دستی انجام می‌دادند. اما به علت این که تجزیه و تحلیل‌های دستی داده‌ها، بسیارکند، گران و موضوعی بوده و حجم داده‌ها و پیچیدگی داده‌ها روزبه‌روز در حال افزایش است، حرکت از سمت تحلیل های مستقیم دستی به سمت تحلیل های غیرمستقیم اتوماتیک با استفاده از روشهای کامپیوتری شروع شده است. داده‌کاوی به وسیله کاوش داده‌های موجود در بانک‌های اطلاعاتی، اطلاعات و دانش مفید از داده‌ها را استخراج می کند. تقسیم بندی موضوعات داده کاوی یکی از مباحث مطرح در حوزه مدیریت ارتباط با عناصر کسب وکار است که شامل شکستن حجم زیادی از اطلاعات به حوزه‌های مختلف است. بخش‌بندی دیدگاهی کلی از تمام بانک اطلاعاتی ارائه می‌دهد و به صاحبان کسب وکار، امکان اعمال رفتار و سیاست‌های متفاوت به هر حوزه را می‌دهد. در حالت ایده‌ال هر سازمان باید هر یک از عناصر فعالیتی خود را به‌طور کامل بشناسد. ولی این کار در عمل امکان پذیر نیست و در واقع بخش‌بندی این امکان را فراهم می آورد تا عناصری که شبیه به هم هستند در یک بخش قرار گیرند. دراین صورت مدیریت و شناخت این بخش ها بسیار ساده تر از شناخت تک تک عناصر است. داده کاوی برای تقسیم بندی عناصر، از روش های یادگیری شبکه‌های عصبی و علم آمار استفاده می‌کند. در حال حاضر واحد کلان داده و تحلیل داده‌های بزرگDATA MINING در مگفا راه اندازی شده و فعالیت خود را برای ارائه گزارش‌های تحلیلی به تصمیم گیران و برنامه ریزان کشور را فراهم نموده است.
امید است مگفا بتواند با حمایت‌های سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، بیش از پیش در راستای ایفای نقش حاکمیتی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان بازوی دولت انجام وظیفه نماید.