مفهوم صنعتی شدن و فرهنگ صنعتی در ایران

ایدرونیوز – صنعت به معنای استفاده از خلاقیت انسان برای ایجاد کالاها و تغییر شکل دادن منابع طبیعی برای رفع نیازهای انسان‌ها است. بنابراین منظور از فرهنگ صنعتی، فرهنگی است که زمینه را برای تولید و خلاقیت انسان و افزایش ثروت فراهم می‌کند. منظور از صنعتی شدن غالب شدن فرهنگی است که در آن به ‌کارگیری خلاقیت در تمامی زمینه‌‌های کشاورزی، خدمات و تولید لازم است.

وضعیت صنعت ایران دررویاروئی با فضای رقابتی جهانی

جهانی شدن اقتصاد، مرزهای گمرگی را فروریخته واقتصاد وصنعت کشورها را درمقابل فضای شدید رقابتی قرار داده است. اقتصاد و صنعت کشورما نیز درسازگاری با فعالیتهای رقابتی می تواند، قدرت رقابتی خود را بهبود بخشد، در گذشته سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با هدف نوسازی صنایع، ایجاد صنایع بزرگ و تحول آفرین، توسعه مدیریت و ساختار نیروی انسانی ، توسعه فناوری  و توسعه بازار بوجود آمد و گام های موثری در راستای صنعتی شدن کشور برداشت.

اکنون نیز در تلاش است تا در دوره جدید فعالیت خود همسو بت سیاست های اقتصاد مقاومتی به کمک جذب سرمایه گذاریهای خارجی و توجه به رویکرد های دانش بنیانی و رصد تحولات فناورانه این رسالت مهم را دنبال نماید.

دولت باید با اتخاذ سیاستهای مناسب در جریان وجابجائی منابع و عوامل تولید به نحوی انعطاف پذیر اقدام نماید تا  الزامات رقابتی شدن به آسانی صورت گیرد و شرایطی فراهم شود تا تامین مالی مناسب، اطمینان بخش شود وتشویق های موثر از واحدهای کارآمد بعمل آمده وموجبات توسعه ورشد صنایعی که می توانند رقابتی شوند، فراهم وخروج صنایع غیررقابتی و واحدهای نا کارآمد تسهیل شود و فشاررقابتی ، واحدهای صنعتی را وادارکند ، تا سازمان وفعالیتهای خودرا بهره ورسازند.

نوسازی صنایع و نیز ساختار مالی واحدهای صنعتی، هنگامی ثمربخش خواهد بود که این اقدام به موازات اصلاحات مربوط به افزایش توان و عملکرد رقابتی و ارتقاء ظرفیت های مدیریتی، سازماندهی، تکنولوژیکی و بازاریابی صورت گیرد و موفقیت اصلاح ساختار نیز مستلزم آن است که سیاستهای کلان اقتصادی به گونه ای طراحی شوند که محیط مناسب وسازگار با ثباتی برای کسب وکاروتولید فراهم شود و در نهایت اکثر صاحبنظران براین عقیده اند که نوسازی صنعتی با هدف رقابتی شدن صنایع باید مورد توجه قرار گیرد و قبل از فراهم شدن محیط سازگار با فعالیتهای تولیدی و سازوکارهای تلاش رقابتی، از تخصیص منابع مالی بصورت گزینشی خودداری گردد.

بازسازی و نوسازی صنایع کاری است که توسط مدیران وصاحبان صنایع انجام می شود ودولت باید محیطی را فراهم کند تا این مدیران و صاحبان صنایع خود به این امرهمت گمارند. دولت بعنوان نقش آفرین اصلی در مدیریت فضای کسب وکار، با شناسائی و برداشتن مشکلات وعوامل اصلی بازدارنده ازسر راه می تواند نقش اصلی را ایفا کند.

اگر دولت، عناصر تشکیل دهنده فضای فعالیتهای اقتصادی را اصلاح کند وپویایی صنایع را دراین فضا امکان پذیر سازد، اصلی ترین نقش ومسئولیت خود را دراین باره انجام داده است. بنابراین ضرورت ایجاد ارتباط سازمان یافته ومنسجم بین دوسطح اصلی مدیریت (مدیریت فضای کسب وکار و مدیریت انجام کسب وکار) درامر نوسازی صنایع دقت درعدم مداخله وجابجائی مسئولیتها ازضروریات اصلی واثربخش به شمار می روند.

الگوهای سیاستی از یک کشور به کشوری دیگر متفاوت است و نمی توان یک راه حل کلی  و واحد جهت خط مشی های موفق تجاری ونیز صنعتی شدن ، ارائه نمود. هرکشور می باید اجازه یابد که سیاستهای تجاری خودرا برمبنای درجه صنعتی شدن ونیز اهداف توسعه را براساس نیازها، سطح توسعه وشرایط ویژه کشورخود، طرح ریزی و معین نماید ولی در روند توسعه صنعتی قرار گرفتن تابع توسعه برخی از شاخص های بین المللی است.

ما نمی توانیم مدعی احراز جایگاه نخست صنعتی در منطقه باشیم ولی در کنوانسیوان های بین المللی و منطقه ای عضویت و تعامل و مراوده نداشته باشیم و یا رشد تولیدات صنعتی به ویژه در مقیاس کلان بداشته باشیم امادر راستای کاهش هزینه تولید و کاهش قیمت تمام شده، مهار تورم کار، افزایش بهره‌وری نیروی کار، سرمایه، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی که کشورهای توسعه یافته بدان توجه جدی دارند بی تفاوت باشیم.

وقتی قیمت تمام شده تولیدات صنعتی داخلی به سمت پایین حرکت می‌کند، واردات کالاهای مشابه با قیمت رقابتی نیز احتمال وقوع پیدا می‌کند و نرخ تورم وارداتی را نیز به سمت پایین می‌کشاند. از طرف دیگر، رشد و توسعه صنعتی به همراه نرخ سود مناسب و به ویژه در صورت کامیابی در توسعه صادرات، نقدینگی در جامعه را به سمت سرمایه‌گذاری در تولید سوق داده و در یک فرآیند توسعه صنعتی است که کشورهای پیشرو بدان مبادرت نموده اند.

صنعت نه به عنوان یک نوع شیوه تولید، بلکه شتاب دهنده توسعه درجوامع مختلف شناخته شده است. بحث از شیوه های تولید هر جامعه همواره متقارن با فرهنگ آن جامعه بوده است. تعامل این دو عنصر موجب تبادل شدید و اثرگذاری روی نحوه مبادلات فکری افراد جامعه می شود وبه عبارتی شناسنامه هویت ساز یک جامعه اند. اگر تاریخی به موضوع نگاه کنیم متوجه می شویم که صنعت به عنوان یک نوع شیوه تولید انتخاب نشده است، بلکه  بعنوان همواره کننده و شتاب دهنده توسعه درجوامع مختلف شناخته شده است. امروز توسعه به کمک فناوری های پیشرفته مانند فناوری اطلاعات، مواد جدید، بیوتکنولوژی، الکترونیک و میکروالکترونیک، نانوتکنولوژی، صنایع هوا-فضا و تکنولوژی های همگرا و … سهم مهمی در توسعه صنعتی جهان ایفا می نماید.

این حوزه ‏ها با بالا بودن سهم دانش فنی، نفوذ روزافزون در صنایع و خدمات، نفوذ گسترده در زندگی روزمره، نرخ زیاد نوآوری، ارزش افزوده فراوان نقش مهمی در توسعه صنعتی کشورها ایفا می نماید.

با عنایت به موارد فوق، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بر آن است تا از طریق توسعه نوآوری فناورانه (فرآیند کامل ایده تا محصول ) و توسعه  نوآوری غیر فناورانه (شبکه سازی، برند سازی، خوشه سازی، بازار سازی و …) موجبات تسریع درتوسعه صنعتی کشور  را  فراهم نماید.

علاوه برآن امروز ما با انقلاب صنعتی چهارم مواجهه هستیم و ناگزیریم زیرساخت های صنعتی را برای این انقلاب فناورانه آماده نماییم. موضوعاتی همچون: هوشمند سازی تولیدات و کارخانجات و آماده سازی منابع انسانی و پرورش مدیران در کلاس جهانی ، نوسازی هوشمند و …از مهم ترین موضوعاتی است که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در راستای تحقق سیاست های  اقتصاد مقاومتی، تاب آور نمودن بخش های صنعتی و توسعه اقتصاد دانش بنیان در دوره جدید فعالیت خود هدفگذاری نموده است.