سرمایه خارجی برای توسعه ظرفیت داخلی

ایدرونیوز – اگر بخواهیم در سال ۹۷ تحولی را در رشد اقتصادی کشور ایجاد کنیم، به طور کلی باید در دو حوزه روابط بین‌الملل و بهره‌وری در داخل تغییراتی را ایجاد کنیم. این دو حوزه به مواردی همچون نظام بانکی، رفتار بودجه‌ای دولت، سیاست‌های ارزی، روابط بین‌الملل و شوک‌های بیرونی اقتصاد تقسیم می‌شوند. در راستای ایجاد تحول باید از ظرفیت‌های موجود بهره گرفته شود. یکی از آنها ظرفیت برجام است و دیگری ظرفیت‌های اقتصاد داخلی.

منصور معظمی

از ظرفیت برجام در سال ۹۵ به خوبی استفاده شد به طوری که صادراتنفت کشور را به ۵/۲ میلیون بشکه در روز رسید و رشد اقتصادی ۵/۱۲ درصدی که مرهون صادرات نفت بود، حاصل شد و از سوی دیگر سرمایه‌گذاری‌هایی در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور اتفاق افتاد. می‌بینیم که بسیاری همچنان به برجام انتقاد می‌کنند، باید از این افراد پرسید اگر برجام نبود چه اتفاقی برای اقتصاد کشور می‌افتاد؟ آیا اینصادرات نفت قابل دسترس بود؟ آیا رشد اقتصادی دو رقمی‌ حاصل می‌شد؟ آیا این فرصت برای بنگاه‌ها ایجاد می‌شد؟

اما در حوزه ظرفیت‌های داخلی اقتصاد کشور نیازمند افزایش ظرفیت و توسعه زیرساخت‌ها هستیم. این افزایش ظرفیت از مسیر افزایش سرمایه‌گذاری حاصل می‌شود. افزایش سرمایه‌گذاری نیز یا از سیستم بانکی ناشی می‌شود یا از خارج کشور. همه شاهدیم که سیستم بانکی پاسخگوی نیاز سیستم تولیدی و اقتصاد کشور نیست. هیچ تولید کننده داخلی نمی‌تواند با نرخ سود ۱۸ درصد و با این وضعیت رشد اقتصادی، فعالیت خود را گسترش دهد و به اقتصاد کشور کمک کند. پس تنها راه پیش رو برای توسعه ظرفیت‌ها و ایجاد رشد اقتصادی بحث سرمایه‌گذاری خارجی و تقویت ارتباطات بین‌المللی است. البته بسیاری این حرف را معادل بی توجهی به اقتصاد داخلی و نگاه ما به دستان خارجی‌ها می‌دانند، اما آن چیزی که از نظر ما درست و حقیقت است، باید بیان شود. یک ارتباط منطقی و در راستای دستیابی ما به اهداف اقتصادی با نظام بین‌المللی به هیچ وجه برخلاف اصول و ارزش‌های ما نبوده، بلکه ما را برای رسیدن به آن یاری می‌کند. ما باید هزینه رفتارهای خود را کاهش دهیم. هیچ لزومی ‌به این نیست که در مورد موضوعی که به حوزه و مسوولیت ما ارتباطی ندارد، صحبت کنیم. اگر موضوعی درباره مسائل سیاسی و ارتباطات خارجی است باید وزارت خارجه که متخصص و متولی آن است، درباره آن صحبت کرده و نظرات خود را بیان کند. اگر مساله‌ای امنیتی و نظامی‌ است باید نیروهای نظامی ‌ما درباره آن نظر دهند و مسائل اقتصادی را هم اقتصاددانان ما باید حل کنند.تداخل این‌ها موجب افزایش هزینه‌ها است، عده‌ای در دنیا کشور ما و مواضع ما را رصد می‌کنند و رفتارهای ما درجه ریسک و اعتبار ما را مشخص می‌کند. ما باید بتوانیم از ظرفیت‌های اقتصادی کشور بهره ببریم و رضایت مردم را تامین کنیم. حداقل در صنعت خودرو در دو سال اخیر می‌بینیم که بالاترین میزان رضایت مردم در خودروهایی است که با مشارکت و همکاری خارجی‌ها تولید شده است.

هفته گذشته اجلاس ۱۰۰ شرکت برتر کشور را برگزار کردیم. این بنگاه‌ها و سایر شرکت‌های ما پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های فراوانی دارند که نیازمند توسعه، بزرگ شدن و افزایش سرمایه و تولید هستند. قدرت رقابت و برندسازی در بزرگ شدن است. موضوع دیگر این است که بتوانیم به صورت مشارکتی تولید و فعالیت کنیم. این موضوع به بنگاه‌های ما کمک بسیار بزرگی خواهد کرد. بحث merging لزوما به معنای ادغام نیست. امروز ما شاهدیم که شرکت رنو، نیسان و اپل را خریداری می‌کند. شرکت رنو سالانه تنها ۴ میلیون خودرو تولید می‌کند، اما با خرید این شرکت‌ها تولید خود را به ۵/۱۰ میلیون خودرو در سال رسانده و بنا دارد با افزایش تولید در سال ۲۰۲۰ به بزرگترین تولیدکننده خودرو در جهان تبدیل شود. ما هم می‌توانیم با مشارکت شرکت‌ها و بنگاه‌ها این کار را انجام دهیم و از این طریق هم قدرت رقابت خود را بالا ببریم و هم هزینه‌های خود را کاهش دهیم. نکته دیگر استفاده از تکنولوژی‌های جدید و انقلاب دیجیتال در بنگاه‌ها است. ما نمی‌توانیم و نباید از این انقلاب جدید باز بمانیم. کارخانه‌هاو بنگاه‌ها در سایر کشورهای جهان به سرعت در حال به روزرسانی خود با آخرین تکنولوژی‌ها هستند و تولید کننده ما هم باید به این سمت حرکت کند.

یکی دیگر از آفت‌ها و نکاتی که باید به آن توجه کنیم خالی شدن بدنه دولت است. متاسفانه بسیاری از مدیران و نیروهای کیفیکارشناسی به دلیل برخی رفتارها چه در داخل دولت و چه در بیرون آن، از بدنه دولت جدا شده اند. باید بپذیریم که اکثر مدیران کشور به عنوان سرمایه‌های انسانی کشور باید حفظ شوند و از توانمندی‌های آنها استفاده شود. به این منظور، ما در سال گذشته طرح مشترکی را با سازمان مدیریت صنعتی برای تربیت ۵۰۰ مدیر با کلاس جهانی شروع کردیم که بنا بود ۵۰ درصد هزینه‌های آن را نیز ما تامین کنیم، اما متاسفانه استقبالی که ما انتظار داشتیم، صورت نگرفت. در حال حاضر نیز این طرح در جریان است و سازمان مدیریت صنعتی آمادگی دارد، بدون هیچ چشمداشتی آموزش‌های خوبی را در اختیار مدیران بنگاه‌ها قرار دهد. یکی از چالش‌های ما این است که به طور مثال نمی‌دانیم دو ماه دیگر چه اتفاقاتی در حوزه بین‌المللی برای اقتصاد ایران و به تبع آن بنگاه‌های ما می‌افتد، در اینجاست که وجود یک مدیر توانمند و مجرب که قابلیت اتخاذ تصمیمات استراتژیک و انطباق با شرایط جدید را داشته باشند، بسیار ضروری است.  در هر حال ما نیازمند تبادل افکار و همکاری و همراهی تمامی ‌بخش‌ها چه دولتی و چه خصوصی هستیم. انتظار بر این بود که مرکز مدیران در سازمان مدیریت صنعتی این کار را انجام دهد، اما متاسفانه به نظر می‌رسد، این امر محقق نشده است. امیدوارم با همکاری یکدیگر، در سال ۱۳۹۷ شاهد روزهای بهتری برای اقتصاد ایران باشیم.