ارزیابی رتبه ایران در شاخص «نوآوری جهانی»۲۰۱۷

ایدرونیوز – در میان کشورهای جهان در سال ۲۰۱۷ برترین رتبه مربوط می شود به سوییس، سوئد و هلند و کشور ایران با ۱٫۶ افزایش به رتبه ۷۵ در جایگاه جهانی و بعد از هندوستان جایگاه دوم منطقه مرکز و جنوب آسیارسیده است.

در تازه‌ترین ویرایش شاخص نوآوری جهانی، اطلاعاتی از متغیرهای کلیدی و شاخص نوآوری جهانی ایران منتشر شده است. در «متغیرهای کلیدی» این گزارش، ایران کشوری با «جمعیت» ۸۰ میلیونی، «تولید ناخالص داخلی» برابر با ۴۱۲ میلیارد دلاری و «سطح درآمد» متوسط بالا معرفی شده است.

شاخص نوآوری جهانی، به‌عنوان یک مرجع پیشرو از طریق فراهم کردن ابزارهای لازم و تدوین سیاست‌ها، به بهبود وضعیت تولید، بهره‌وری و اشتغال کمک می‌کند. این شاخص، با ایجاد یک پایگاه اطلاعاتی غنی از معیارهای دقیق، فاکتورهای نوآوری را برای کشورها در هفت رکن شامل: نهادها، سرمایه انسانی و تحقیقات زیرساخت، پیچیدگی بازار، پیچیدگی کسب و کار(بعنوان زیرشاخص ورودی) و خروجی دانش و فناوری و خروجی خلاقانه ( به عنوان زیر شاخص خروجی) به‌ صورت مستمر ارزیابی می‌کند.

مهمترین نقاط ضعف ایران در بین ۱۲۷ کشور جهان در رکن نخست «نهادها» شاخص کیفیت قانون(رتبه ۱۲۶)، رکن سوم «زیرساخت» شاخص سرمایه گذاری(رتبه ۱۲۱)، رکن چهارم «پیچیدگی بازار» شاخص تجارت، رقابت و اندازه بازار(رتبه ۱۲۴) رقم خورده است. بطور کلی وضعیت نوآوری ایران در ارکان زیرساخت ها و پیچیدگی های بازار کاهش داشته است و نیاز به یک بازنگری کلی در کلیه قوانین این موضوع بسیار مشهود است.

در رکن «پیچیدگی کسب‌وکار» نزول دیده می شود که علت اصلی آن تنزل در سرمایه گذاری، تجارت و رقابت و اعتبارات است. در رکن «زیرساخت» و «خروجی دانش و فناوری» نزول قابل توجهی دیده می شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد مهم ترین نقاط قوت ایران در رکن دوم «سرمایه انسانی و پژوهش» شاخص آ»وزش دانشگاهی است. در رکن سوم «زیرساخت» نیز نقطه قوت به بخش «تشکیل سرمایه ناخالص داخلی» با رتبه ۲۳ باز‌می‌گردد که در زیررکن «زیرساخت‌های عمومی» جانمایی شده است.

در رکن چهارم «پیچیدگی بازار» بخش «اندازه بازار داخلی» به دلیل کسب رتبه ۱۸ از نقطه قوت بالایی برخوردار شده است. در رکن ششم «خروجی دانش و فناوری» در زیررکن خلق دانش و تاثیر دانش هم ایران دارای نقاط قوت است. در رکن هفتم «خروجی خلاقانه» نقطه قوت ایران در زیررکن «دارایی های نامشهود» با کسب رتبه ۱۹ وجود دارد.

در ارتباط با ارکان نوآوری جهانی در سال ۲۰۱۷، ایران در مقایسه با کشورهای منطقه در ارکان «سرمایه انسانی و پژوهش»، «خروجی دانش و فناوری» و «خروجی خلاقانه» نسبت به سایر ارکان از امتیاز بالاتری برخوردار بوده است. بر این اساس سازمان های توسعه ای کشور جهت بهبود امتیاز ارکان نوآوری و بهبود وضعیت ایران از «فضای حمایتی از سرمایه‌گذاری»، «رقابت و اندازه بازار»، «فضای انگیزشی و حمایتی موسسات برای نوآوری» و «داشتن خروجی خلاقانه و خروجی دانش و فناوری» باید برنامه ریزی و تلاش بیشتری را انجام دهند.

همچنین با توجه به اینکه در شاخص فناوری که از مهمترین پیشران های تولید ثروت و پیشرفت اقتصادی محسوب می‌شود، به منظور هماهنگ نمودن و متناسب‌سازی شاخص رشد سرمایه انسانی با شاخص ارکان نوآوری ایران می تواند با قرار دادن نقش حمایتی خود در حوزه شرکت های دانش بنیان و فناور در دستور کار خود نقش موثری در بهبود « فضای انگیزشی و حمایتی موسسات برای نوآری» و «داشتن خروجی خلاقانه و خروجی دانش و فناوری» داشته باشد. همچنین با توجه به سیاست های جدید دولت جهت ایجاد فضای حمایتی از سرمایه‌گذاری خارجی، سازمان های توسعه ای می توانند بعنوان یکی از ارکان دولت با استفاده از بررسی و بهره برداری از قوانین اصلاح شده حمایتی در بهبود ارکان سرمایه گذاری، فعالیت نمایند و بی‌تردید رکن فناوری اطلاعات و ارتباطات و بکارگیری نفوذ فناوری در سازمان ها جای بحث و بررسی خواهد داشت.

*سمیه کرمی