بازگشت ایدرو به آسمان خصوصی‌ها
۱۶ کشته با سقوط یک فروند هواپیمای ایلوشین مسافربری در مسیر تهران-مشهد در مرداد ۱۳۸۸، سقوط یک فروند هواپیمای آموزشی اف۴ به علت نقص فنی در ۲۲ دی ۱۳۹۴ و مرگ خلبان و کمک خلبان، سقوط یک فروند هواپیمای ام. دی ۸۳ در ۸ بهمن ۱۳۹۴ بخش کوچکی از سوانح هوایی ایران در سال‌های گذشته است.
با اینکه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در آغاز دولت قبل برای نوسازی و توسعه ناوگان هوایی اعلام آمادگی کرده بود اما غلامرضا شافعی رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران دولت قبل در آذر ۱۳۹۱ گفت: «درحال‌حاضر تمایلی برای حضور در این بخش نداریم. ».
با این اظهارات ایدرو پای خود را از رفع مشکلات صنایع هوایی پس کشید و تاخیر در پرواز به علت نقص فنی، ساعت‌ها سرگردانی مسافران در فرودگاه، پچ‌پچ‌هایی از سرنوشت این پرواز، دلهره پرواز، اوج‌گیری هواپیما، عبور از ابرهای نرم و سفید، سردرد، سرگیجه و اضطراب همچنان گریبانگیر مسافران ماند.
بازگشت ایدرو به آسمان خصوصی‌ها
ناوگان هوایی ایران در آن مقطع زمانی بهبود نیافت و هر لحظه امکان حادثه دیگری وجود داشت. این جریان ادامه یافت: « فعالیت رسانه‌ها، افزایش آگاهی عمومی، مطالبه مردم و مسئولان برای نوسازی ناوگان هوایی، دست‌انداز تحریم و ممانعت از هرگونه معامله و خرید و فروش قطعات موردنیاز صنایع هوایی ایران از سوی غرب، برجام و پیروزی ظریف و روحانی، خرید هواپیماهای جدید با همت بخش خصوصی و حمایت دولت یازدهم، فرش قرمز و جشن ورود نخستین هواپیمای خریداری شده و حالا الزام سازمان هواپیمایی کشوری به ساخت و تولید انواع هواپیما در برنامه ششم» سرگذشت ناوگان هوایی ایران است.
به گزارش ایدرونیوز به نقل از گسترش صنعت، خبرهای غیررسمی از ورود ایدرو به عرصه نوسازی ناوگان هوایی حکایت می‌کند. در دولت قبل و همزمان با تحریم‌ها، ایدرو برای حضور در صنایع هوایی گرم می‌شد اما در ابتدای ورود به میدان عمل نفس کم آورد و از ادامه راه منصرف شد. تا جایی که ایسنا خبری در این‌باره منتشر کرد و نوشت که به‌تازگی رییس این سازمان اعلام کرده ایدرو خواستار ورود به این بخش نیست.
غلامرضا شافعی که آن زمان، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) بود درباره ورود این سازمان به صنایع هوایی گفته بود: درحال‌حاضر تمایلی برای حضور در این بخش نداریم. اکنون ایجاب نمی‌کند ما در صنایع هوایی کشور حضور داشته باشیم اما به علاقه‌مندان فعالیت در این حوزه برای ورود به آن کمک می‌کنیم.
به گفته وی، قرار بود ایدرو با ارائه تسهیلات از محل طرح‌های صنایع نوین، از تولید هواپیمای سبک در داخل کشور حمایت کند که این طرح‌ها هم‌اکنون به ثمر نشست و تعدادی از این هواپیماها با موفقیت تولید شد.
دعوت بخش خصوصی از ایدرو
امروز در حالی که ماه‌های پایانی دولت یازدهم سپری می‌شود خبرهایی مبنی بر بازگشت پرونده حمایت ایدرو از صنایع هوایی به گوش می‌رسد. ناوگان هوایی ایران در سال‌های تحریم با دو نوع مشکل دست و پنجه نرم کرد. نخست ناوگان هوایی موجود دچار فرسودگی شد و دوم اینکه وجود تلاش‌هایی که در اجرای پروژه‌های عمرانی و افزایش فرودگاه‌ها و ساخت هواپیما داشت اما از انتظارهای مردمی هر روز بیش از پیش فاصله گرفت.
اکنون با لغو تحریم‌ها و در راستای نوسازی ناوگان هوایی و با هدف تامین انتظار مسافران، هواپیماهای جدیدی خریداری شده است که نخستین آن ماه گذشته وارد ایران شد و قرار است تا پایان سال حداقل ۲ و حداکثر ۴ هواپیمای دیگر وارد باندهای پرواز ایران شود.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی ایران در گفت‌وگو با گسترش صنعت گفت: تا پایان سال ۲ فروند ایرباس ۳۳۰ وارد ایران می‌شود و ممکن است که ۲ ای. تی. آر هم تا پایان اسفند وارد ایران شود.
مقصود اسعدی‌سامانی درباره همکاری انجمن شرکت‌های هواپیمایی با ایدرو گفت: درحال‌حاضر ایدرو در زمینه نوسازی ناوگان هوایی فعالیتی ندارد اما با توجه به نیاز این ناوگان حمل‌ونقل به نوسازی، لازم است که از همه ظرفیت‌های موجود در کشور استفاده شود. ایدرو دارای ظرفیت‌های بسیار بالایی است و از این رو پیشنهاد ما به‌عنوان بخش خصوصی این است که در ساخت هواپیما و نیز تامین قطعات به بخش خصوصی کمک کند.
وی به این موضوع اشاره کرد که هرگونه مذاکره با ایدرو باید از سوی سازمان هواپیمایی کشور انجام شود و البته هرکدام از شرکت‌های هواپیمایی نیز ممکن است با ایدرو همکاری داشته باشند.
همچنین رییس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران در گفت‌وگو با گسترش صنعت گفت: درحال‌حاضر ایدرو در زمینه صنایع هوایی فعالیت جدی ندارد اما در سال‌های قبل قرار بود که در این زمینه فعالیتی داشته باشد.
امین سالاری افزود: ایدرو سازمان بسیار بزرگی است که در حمایت از صنایع مختلف فعالیت می‌کند و امروز این نیاز احساس می‌شود که به‌عنوان سازمانی از وزارت صنعت، معدن و تجارت حمایت‌های بیشتری از ناوگان هوایی داشته
باشد.
وی افزود: امروز ساخت هواپیما بیشتر با حمایت وزارت دفاع انجام می‌شود اما به نظر می‌رسد دولت درنظر دارد سهم وزارت صنعت، معدن و تجارت را در ساخت هواپیما بالا ببرد که در این راستا ایدرو گزینه‌ای مهم برای این وزارتخانه خواهد بود.
سازمان هواپیمایی موظف به ساخت هواپیما
نمایندگان مردم در خانه ملت در جریان تصویب برنامه ششم توسعه، درست همزمان با ورود نخستین ایرباس سازمان هواپیمایی کشور را مکلف کردند هواپیماهای ایرانی بسازد تا ناوگان هوایی با صنایع داخلی توسعه یابد. نمایندگان مجلس در نشست علنی ۲۳دی و در جریان بررسی جزییات لایحه برنامه ششم توسعه، با ماده ۶۵ این لایحه موافقت کردند.
در ماده ۶۵ این لایحه آمده است: «سازمان هواپیمایی کشوری موظف است، به منظور تقویت اقتصاد حمل‌ونقل هوایی، ترغیب سرمایه‌گذاری در بخش هوایی غیرنظامی، بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و سرمایه‌ها و ارتقای سطح علمی و فنی صنعت هوایی کشور با رعایت اصل حمایت از صنایع داخلی دانش‌بنیان، انتقال فناوری پیشرفته به داخل و همچنین ایجاد اشتغال برای نیروهای تحصیل کرده، برنامه مدونی به منظور تحقق اهداف زیر تهیه و پس از تایید شورای‌عالی هواپیمایی کشوری به اجراء بگذارد: ۱- پیش‌بینی و مدیریت نیازمندی‌های توسعه ناوگان هوایی کشور با رعایت خط‌مشی‌های مبتنی بر توسعه پایدار ۲-سیاست‌گذاری و لحاظ کردن تدابیر لازم برای چگونگی تامین انواع هواپیما و بالگردهای موردنیاز ناوگان حمل‌ونقل هوایی کشور با همکاری‌های مشترک داخلی و بین‌المللی با اولویت حمایت از تولید داخلی ۳- سیاست‌گذاری و لحاظ کردن تدابیر لازم برای مشارکت صنایع هوایی داخلی با اولویت بخش خصوصی در ساخت و تولید انواع هواپیما و بالگردهایی که تامین و خرید آنها از خارج کشور انجام می‌شود. »
ایران درحال‌حاضر در تولید و ساخت هواپیماهای کوچک توانمندی‌های خوبی دارد اما در ساخت هواپیماهای بزرگ نیازمند علم، تخصص و تجربه است. اکنون که سازمان هواپیمایی کشور موظف به این امر مهم شده، پرسشی که مطرح می‌شود این است: آیا ایدرو با دعوت بخش خصوصی به نوسازی ناوگان هوایی وارد خواهد شد؟