شروع دومین دهه همایش ها با عنوان “مدیریت کسب و کار هوشمند و تحولگرا”

 اینترنت اشیاء، فناوری دیجیتال و استراتژی

دکتر کامران اعتماد مقدم – عضو هیات علمی سازمان مدیریت صنعتی

پاییز امسال، سازمان مدیریت صنعتی برگزار کننده سی و یکمین همایش فصلی مرتبط با دوره بلندمدت MBA با گرایش “مدیریت کسب و کار هوشمند و تحولگرا” (MITM) در تاریخ ۱۴ آذرماه خواهد بود. این همایش ها ظرف ده سال گذشته به شکل منظم در سه فصل از هر سال و جمعا” در سی نوبت برگزار شده اند. گرایش مزبور ظرف ۱۱ سال اخیر، رویکرد متمایزی از برنامه های آموزشی مدیریت کسب و کار با اتکاء بر تحولات نوین دو دهه اخیر در فضای کسب و کار را دنبال نموده و تاکنون شاهد حضور ۶۰۰ تن از مدیران و کارشناسان ارشد کسب و کار کشور بوده است.

 آغاز دومین دهه برگزاری این همایش ها با دو محور اصلی مهم همراه است.  کاربرد فناوری دیجیتال در نگرش به استراتژی شرکت ها و موسسات کسب و کار و تدوین برنامه راهبردی آنها اولین محوری است که در این گردهمایی مطرح خواهد شد. توجه به تاثیر پذیری مباحث راهبردی شرکت ها از قابلیت های فناوری های متحول کننده روز، ضرورتی است که به ویژه مدیران و برنامه ریزان راهبردی موسسات پیشرو باید مورد توجه ویژه قرار دهند. سخنران این بخش آقای دکتر مرتضی ایمانی راد از اساتید و صاحبنظران حوزه های اقتصادی و تحلیل محیط کسب وکار می باشند.

معمولا” شبکه اینترنت به عنوان بستری برای پیوند انسان ها با یکدیگر شناخته شده است. عموما” تحلیل ها و نقد و بررسی های روزمره، قابلیت های شبکه های مجازی، نرم افزارهای کاربردی و مانند آنها نیز با این رویکرد بوده است. اما بیش از یک دهه است که مفاهیم جدیدی مطرح شده و در قالب محصولات هوشمندی به بازار راه پیدا کرده که بر اساس آن هر شیء فیزیکی قادر خواهد بود با اتصال به اینترنت یا به کمک سایر ابزارهای ارتباطی، با سایر اشیا تعامل داشته باشد. آنچه گفته شد زیربنای پدیده ای است که مبتنی بر یک فناوری متحول کننده، تاثیرات بنیادین بر شیوه زندگی و همچنین فضای کسب و کار خواهد گذاشت. تاثیرگذاری بر فرایندهای عملیاتی، پایشی، تعاملات کاری و سایر جنبه های مدیریتی موسسات و مهمتر از همه ایجاد قابلیت های تازه برای انجام کارهایی که تا پیش از این ممکن نبود از جمله موارد قابل طرح در این زمینه است.

“اینترنت اشیاء” یا “اینترنت چیزها”  (Internet of Things)، که محور مهم دیگر همایش خواهد بود، به این معنا است که بسیاری از وسایل روزمره مورد استفاده در محل کار و زندگی، با اتصال به اینترنت، وظایف و اطلاعات خود را با هم و یا با انسان ها به اشتراک بگذارند. در این محور دو تن از صاحبنظران و مسئولین این حوزه و ۵ نفر از موسسین استارتاپ ها و فعالین مرتبط با جنبه های عملی و کاربردی این فناوری حضور خواهند داشت.

در ابتدا ممکن است به این مساله صرفا” به عنوان یک فناوری نوین و جذاب تسهیل گر مبتنی بر فاوا نگاه شود، ولی واقعیت فراتر از آن است. فناوری اینترنت اشیا این امکان را فراهم می‌کند تا تمامی اشیا و دستگاه‌های اطراف ما به اینترنت متصل شده و از طریق برنامه مخصوص در رایانه ها و تلفن‌های هوشمند کنترل و مدیریت شوند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که تا سال ۲۰۲۰ حدود ۵۰ میلیارد وسیله‌ی مختلف، به اینترنت متصل شوند. لوازم خانگی، پوشیدنی‌ها، خودرو و بسیاری از دستگاه‌های دیگر از این قابلیت برخوردار هستند و به زودی این تکنولوژی، اغلب اشیایی که در دنیای ما وجود دارد را در بر خواهد گرفت. پیش‌بینی می‌شود که با توسعه‌ی فناوری اینترنت اشیا، صنایع و مشاغل از جمله کشاورزی و کارخانه‌ها نیز متحول شوند. حسگرها و ابزار نصب شده در مزارع به کشاورزان کمک می‌کند تا داده‌هایی را از محصولات و احشام خود جمع‌آوری کنند و از وضعیت آنها مطلع شوند. اتصال تجهیزات درمانی در بخش بهداشت و درمان به اینترنت می‌تواند کارایی آنها را بیشتر کند تا خدمات بهتری به بیماران ارائه داده شود. فناوری اینترنت اشیا در خرده‌فروشی‌ها هم کاربردهای زیادی دارد. خرده‌فروشان با استفاده از ابزار سازگار با بلوتوث و دیگر فناوری‌های بی‌سیم به گوشی‌های هوشمند کاربران متصل شده و آنها را از جدیدترین محصولات و خدمات عرضه شده آگاه می‌سازند. صنعت حمل‌ونقل هم از ظهور اینترنت اشیا بی‌بهره نخواهد بود. با اتصال حسگرها به کشتی‌ها و کامیون‌ها می‌توان دمای محیطی را برای حفظ کالای در حال انتقال کنترل کرد. همچنین با به کار بردن این فناوری امکان جمع‌آوری داده از مسافران و محیط و بهینه‌سازی مصرف سوخت فراهم می‌شود. در آینده‌ی نزدیک تمامی خودروها با اتصال به اینترنت از وضعیت مسیرهای مختلف آگاه می‌شوند تا به این ترتیب از ترافیک و وقوع تصادفات جلوگیری به عمل آید. دریافت اطلاعات مربوط به عملکرد خودروها از کارخانه، دیگر کاربرد فناوری اینترنت اشیا در اتومبیل‌ها است که می‌تواند امنیت و کارایی آنها را افزایش دهد. با اجرای اینترنت اشیا شاهد اتصال ارتباطات شهری، شبکه‌های انرژی مانند آب و گاز و برق، حمل‌ونقل، صنعت و حتی آموزش و سلامت خواهیم بود و به این ترتیب پروژه‌ی شهر هوشمند به تحقق خواهد پیوست.

در عین حال مانند هر پدیده فناورانه دیگر، لازم است به تهدیدات امنیتی، ملاحظات مربط به محافظت از حریم شخصی و مواردی از این قبیل نیز در کنار مزایای آن توجه نمود. تدوین استانداردهای امنیتی و قوانین مرتبط نیز اهمیت دارند. علاوه بر آن، فراهم سازی بستر آدرس‌های اینترنتی، تامین زیرساخت‌های فیبر و سایر بسترهای ارتباطی لازم، راه اندازی پلتفرم ارتباطی مورد نیاز توسط اپراتورها از جمله مواردی هستند که ضرورت همکاری و هماهنگی چندین نهاد و سازمان را در توسعه این امر مهم نشان می دهد.

کشورهای مختلف نیز خود را برای مواجه شدن با فناوری اینترنت اشیا آماده می‌کنند، سرمایه گذاری های عظیمی کرده اند و در تلاشند تا استانداردهای این فناوری را توسعه داده و برنامه‌های کاربردی را برای آن راه‌اندازی کنند. کشورهای برزیل، هند، چین، آلمان، سنگاپور، آمریکا و کره جنوبی در این زمینه پیشتاز هستند.

 در ایران مطالعات در مورد ابعاد مختلف این پروژه در حال انجام است. یکی از پروژه‌های کلان راهبردی فناوری ارتباطات جهت بکارگیری موثر این فناوری به همین موضوع اختصاص یافته و تدوین نقشه‌ی راه ورود به این فناوری و نحوه‌ی استفاده از آن از مدتی پیش در دستور کار قرار داشته است.