«ایدرو» و بهینهسازی پلتفرم مشترک بومی
مروری بر رویدادهای اخیر در صنعت خودرو کشور و کنار هم گذاشتن قطعاتی که میتواند تصویری جدید را بسازد، شاید به عنوان نشانههای تغییرات در این صنعت قابل طرح باشد.
چندیپیش نمایشگاه فرصتهای ساخت داخل شاهد حضور خودروسازان و قطعهسازانی بود که به طور متفاوت از گذشته با تغییر نگرشی که در رفتار آنها مشاهده میشد نیازمندیهای قطعات و فناوریهای خود را برای داخلیسازی در معرض نمایش نخبگان و پژوهشگران و سازندگان داخلی قرار دادند.
محمدباقر عالی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیاتعامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران(ایدرو) در نشست خبری نمایشگاه فرصتهای ساخت و رونق تولید از ادامهدار بودن این نمایشگاههای تقاضامحور به شکلهای مجازی و فیزیکی در سامانهها و ساختمانهای سازمانهای مرتبط و نیز در نظر گرفتن یک دبیرخانه دائمی برای آن خبر داده بود.
رئیس هیاتعامل ایدرو در این نشست تخصصی با بیان اینکه این نمایشگاه چگونگی ارائه نیازها و جمعسپاری آنها را به خوبی برآورد کرده است، گفته بود: بر اساس نظر وزیر صنعت، معدن و تجارت و کسانی که از این نمایشگاه بازدید کردهاند این نمایشگاه بسیار فراتر از حد انتظار بود.
نشانههای تغییر
در نخستین نمایشگاه تقاضامحور برای تولید ۳۵ قطعه با ۳۲ قطعهساز داخلی قرارداد بسته شد. به گزارش ایرنا، در هفتهای که گذشت، صنعت خودرو کشور شاهد منصوب شدن معاون جوان امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان مدیرعامل بزرگترین خودروسازی داخلی بود. به نظر میرسد نشانههای شروع تغییر پدیدار شده است.
فرشاد مقیمی که خود تا هفته گذشته در ارتباطی تنگاتنگ با خودروسازان به گونهای منتقد شرایط موجود بود و همواره تاکید بر اصلاح ساختار و رفع نواقص در چگونگی اداره خودروسازیها داشت، اکنون خود در میانه این میدان صنعتی مهم مسئولیت گرفته است.
سخنان محمدباقر عالی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیاتعامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران(ایدرو) به عنوان سازمانی که به طور سنتی و متعارف رگولاتوری صنعت خودرو کشور را برعهده دارد، در روز معارفه مقیمی نیز نشانههای جدیدی در پی دارد.
تاکید عالی بر کار اشتراکی بین خودروسازان داخلی، شاید در نگاه نخست و با عینک منفعتهای سهامدارانه قدری متفاوت جلوه کند چراکه این سازمان خود سهامدار اصلی دو خودروساز بزرگ کشور است و در همکاری اشتراکی خودروسازان داخلی، محتمل است که عایدی خودروسازان دیگر بیشتر خواهد بود اما در یک نگاه کلان و ملی اگر هدف بهبود کیفیت و بهینهسازی پلتفرم مشترک تولید داخلی باشد منفعت عمومی حاصل خواهد شد.
بازدید رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت از ایرانخودرو و نیز محورهای اعلامی وی دارای نشانههای جدیدی بود. سرانجام پذیرفتن این واقعیت که باید خودرو بیکیفیت از گردونه تولید خارج شود و آورده ریالی ناشی از تولید آن را بهانه برای توجیه ادامه تولید نکنیم، نشانهای شبیه روزهایی است که وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت بر خروج پیکان از گردونه تولید با وجود عایدی ریالی کوتاهمدت آن برای بنگاه در قیاس با ارتقای محصول و حقوق مصرفکننده به عنوان عایدی بلندمدت پافشاری کرد.
پذیرفتن اینکه خودروسازان بدون بهانهجویی به دنبال راهی برای تکمیل نواقص تولیدات خود باشند و مشتریان را واقعا نسبت به دریافت بهموقع خودرو خود محق بدانند، خود نشانه مهمی از تغییری است که باید دید چقدر به طور مستمر به آن عمل میشود.
موج نارضایتیهای گسترده از چگونگی رفتار و نوع پاسخگویی به خریداران خودرو در سالهای گذشته و بدتر از آن نپذیرفتن این کاستیها از سوی خودروسازان، اگر به لحن و رفتار منصفانه جدید تغییر یابد خودبهخود سرمایه اجتماعی آسیبدیده این بنگاههای مهم را تا حدودی ترمیم خواهد کرد. بیاعتمادی عمومی ناشی از سوءاستفادههای غیرمنصفانه باید به اعتماد بدل شود.
تاکید مقیمی در برنامههای روز معارفهاش بر جلوگیری جدی از سوءاستفادهها و مبارزه با فساد و همچنین بهرهجویی از شفافیت رسانهای و باز تاکید بر این سیاست در بازدید وزیر صنعت، معدن و تجارت دیگر نشانه امیدوارکنندهای است که باید دید در ادامه مسیر چقدر به واقعیت نزدیک خواهد شد.
رفتار یکجانبه خودروسازان نهتنها با خریداران خود بلکه حتی با فروشندگان و تامینکنندگان و قطعهسازان در سالهای اخیر از دیگر نقدهای وارد بر خودروسازان بوده که بارها گلایههای جدی قطعهسازان را به دنبال داشته است.
شکل جدید تعاملها
بارها قطعهسازان در گفتوگو با صمت از قراردادهای یکطرفه خودروسازان با زنجیره تامینشان گلایهمند بودند و آن را اجحاف در حق خود میدانستند.
ایرنا در ادامه گزارش خود عنوان کرد: بدعهدیهای گاه متکبرانه و غیرمسئولانه خودروسازان برای پرداخت بدهیهای خود به قطعهسازان، فقط با این توجیه که چون سفارشدهنده بزرگ هستند، نمونههای ناخوشایند دیگری از رفتار شبهانحصاری آنها بوده که در چارچوب سیاستهای جدید ابلاغی رحمانی، اصلاح این قصه کهنه نیز مدنظر قرار گرفته است.
فشار تامین مالی خودروسازان بر سامانههای مالی کشور، همواره انتقاد فعالان تولیدی را در پی داشته در حالی که این خودروسازان اموال غیرتولیدی بسیاری همچون املاک و… را دارا بودهاند.
در بازدید اخیر اما رحمانی تاکید کرده از پیگیری برای فروش این اموال مازاد به هیچ عنوان کوتاه نخواهد آمد تا خودروسازان کمتر به سامانههای مالی کشور که حق همه تولیدکنندگان است فشار نقدینگی وارد کنند.
بسته بودن در خودروسازیها روی نوآوریها و صاحبان نوآوری قصه تلخ مکرر دیگری است که به نظر میرسد اصرار وزیر صنعت، معدن و تجارت بر باز کردن درهای مراکز تحقیق و توسعه خودروسازیها روی استارتآپها میتواند روزنههای جدیتر امید و تعامل را برای نخبگان و شرکتهای دانشبنیان در پی داشته باشد.
یکی از نوآوران و پژوهشگران جوان در گفتوگو با صمت عنوان کرده بود در دورههایی بودجه تحقیق و پژوهش برای کارهای عمرانی هزینه میشد و این عملکردها افراد خلاق و کارآفرین را دلسرد میکند.
در مجموع با کنار هم گذاشتن این نشانهها میتوان امیدوار بود صنعت خودرو کشور گونهای از پوستاندازی و تغییر در رفتارهای فرسوده و آسیبزای قدیمی خود را در دوران جدید آغاز کرده است. باید به انتظار نشست و دید در گذر زمان چه میزان از این سیاستها و نگاههای تازه مطرح شده در بوته عمل رخت واقعیت به خود خواهد پوشید.
در این راستا برخی منتقدان معتقدند مدیرعاملان دولتی نمیتوانند کاری از پیش ببرند و ناگزیر به پذیرش دستورهای مدیران بالادستی خود هستند بنابراین دستشان برای تغییر و تحولات اساسی بسته است. باید منتظر بود و دید صنعت خودرو آبستن چه تحولاتی است.